به نقل از «فرارو»

جایگاه اسرائیل در بهبود روابط ایران و جهان عرب

تاریخ انتشار: ۲۳ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۷۲۴۴۲

فرارو- طی چند ماه گذشته موجی از تنش‌زدایی منطقه خاورمیانه را در برگرفته است. در یک سوی ماجرا، اعراب دست دوستی و صلح را به سوی تهران کشیده‌اند. در سوی دیگر ماجرا، در جبهه درون عربی نیز موجی بزرگ از تنش‌زدایی به جریان افتاده است. 

به گزارش فرارو، همزمان با موج تنش‌زدایی‌های منطقه‌ای، در چند وقت اخیر پیشرفت‌‎های قابل توجهی در مذاکرات میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، در موضوع پرونده‌ هسته‌ای صورت گرفته است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در این بین، اسرائیل یکی از بازیگرانی است که دغدغه‌ها و منافع مستقیمی با روند جاری دارد. رسانه‌ها و مقام‌های سیاسی و نظامی تل‌آویو نیز بارها نسبت به تغییرات جدید در منطقه و البته در سطح نظام جهانی واکنش نشان داده‌اند. حتی برخی تحلیلگران نزدیک به محافل اسرائیلی این‌طور وانمود می کنند که روندهای جاری در منطقه خاورمیانه، چیزی ورای انتظار تل آویو نیست و به نوعی اسرائیل هماهنگی‌های خاص خود را با این روندها دارد و پیش‌بینی‌های لازم را نیز انجام داده است.

با این اوصاف، مساله جدید در برهه زمانی کنونی این است که جایگاه اسرائیل در تنش‌زدایی‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای اخیر چیست؟ به روایت دیگر مساله اصلی نسبت اسرائیل با تنش‌زدایی‌ها اخیر منطقه‌ای است. فرارو در گفت‌وگو با سید هادی برهانی، کارشناس مسائل اسرائیل و استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران، به واکاوی ابعاد مختلف این مساله پرداخته است.

فرارو- اسرائیلی‌ها در چند وقت اخیر دائما در رابطه با تنش زدایی‌های جاری در پرونده هسته‌ای ایران ساز مخالف می‌زنند و از صلح منطقه‌ایِ فراگیر شده نیز احساس نارضایتی می‌کنند. این مواضع اسرائیل را در ابتدای امر چگونه ارزیابی می‌کنید؟

اسرائیل در آستانه پیروزی بزرگی قرار داشت. اگر توافق ابراهیم توسعه پیدا می‌کرد و به عربستان می‌رسید، اوضاع منطقه به نفع اسرائیل دگرگون می‌شد. موضوع فلسطین به محاق می‌رفت و احقاق حقوق فلسطینی‌ها و تشکیل کشور فلسطین به رویایی دست نیافتنی تبدیل می‌شد. سیاست جدید ایران در تنش زدایی با همسایگان به ویژه کشور‌های عربی و به طور خاص نزدیکی به عربستان، روند تحولات را تغییر داد و یک فرصت استثنایی برای خلاصی از تحریم عربی را از اسرائیل گرفت.

اگر توافقات ابراهیم ادامه پیدا می‌کرد، چهره منطقه به نفع اسرائیل عوض می‌شد و مبارزه با اسرائیل از صحنه خارج می‌شد. شکست ترامپ و روی کار آمدن بایدن اولین مشکل را برای توسعه این توافقات ایجاد کرد. بایدن حاضر نیست مانند ترامپ منافع آمریکا را فدای سیاست‌های منطقه‌ای اسرائیل کند. ضربه مهلک بعدی هم نزدیکی ایران و عربستان بود که زمینه توقف توافقات ابراهیم را فراهم نمود. اسرائیل از این تحولات نگران است و حق دارد نگران باشد. این تحولات همگرایی عربی-اسرائیلی را به ضد خود یعنی همگرایی ایرانی-عربی تبدیل کرده است.

همگرایی کشور‌های اسلامی در برابر اسرائیل همواره کابوس اسرائیل بوده و همچنان کابوسی وحشتناک برای این رژیم باقی خواهد ماند. اسرائیل به شدت تلاش می‌کند مانع از توقف و تضعیف توافقات ابراهیم شود و برای این منظور دست به تلاش‌های گسترده‌ای زده است.

فرارو- همزمان با تنش‌زدایی‌های منطقه‌ای اعراب با ایران، موضوع عادی‌سازی مناسبات اسرائیل با عربستان داغ است و ظاهرا آمریکا میانجی‌گرِ این موضوع است، این روند را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

عربستان دیگر انگیزه‌های گذشته را برای عادی سازی روابط با اسرائیل ندارد. صلح با ایران، عربستان را در این موقعیت قرار داده است، اما همچنان این گزینه را به طور کامل کنار نگذاشته است. یک دلیل اصلی این مسئله، عدم اطمینان عربستان از اجرای توافقات با ایران و پیشرفت مطلوب این روابط است. تاریخ روابط ایران و عربستان در دهه‌های اخیر دستخوش فراز و نشیب‌های زیادی شده و این امر بر اعتماد سیاستمداران دو کشور به این روابط تاثیر منفی گذاشته است.

اگر این مشکل مورد توجه مقامات دو کشور باشد و راه حل‌های مناسبی برای اعتمادسازی و تقویت مناسبات و رفع نگرانی‌ها در نظر گرفته شود و روابط دو کشور در مسیر درستی قرار گیرد و آینده دار شود، این امر عربستان را از اسرائیل و گزاره عادی سازی روابط با آن دورتر خواهد کرد. برای این منظور ایران باید بتواند با گفتگو‌های سازنده با مقامات عربستانی زمینه این موضوع را فراهم نماید. همچنین قبل از آن لازم است تصمیماتی جدی برای تغییر تعامل با عربستان در کشور گرفته شود. تصمیماتی که عوامل مشکل زا در روابط دو کشور در طول دهه‌های اخیر را مدنظر قرار دهد.

در حال حاضر، انگیزه‌های عربستان برای عادی سازی روابط با اسرائیل ضعیف شده است. اما همچنان مایل نیست آمریکا و اسرائیل را ناامید کرده و از خود دور نماید. اطمینان از دوستی و همکاری ایران موجب قوت قلب عربستان و دوری بیشتر آن از اسرائیل خواهد شد. در شرایط کنونی که دولتی افراطی و عرب ستیز و اسلام ستیز در اسرائیل بر سر کار آمده که بی محابا به حقوق اعراب و مسلمانان و مسجدالاقصی تجاوز می‌کند، عربستان نمی‌تواند به اسرائیل خوشبین باشد و به آن نزدیک گردد.

آیا آن‌چنان که برخی رسانه‌های اسرائیلی اعلام کرده‌اند، تل‌آویو در خاورمیانه رها شده و تنها است؟

اسرائیل پس از روی کار آمدن دولت اخیر به رهبری نتانیاهو در معرض انزوا قرار گرفته است. این دولت، عرب‌ستیز و اسلام ستیز و یهودی افراطی است و برای یهودی سازی فلسطین هیچ حق و حقوقی برای مسلمانان و اعراب قائل نیست و این سیاست‌ها را با صدای بلند و شعار‌های صریح دنبال می‌کند. این دولت و سیاست‌های آن، روابط با کشور‌های عربی و اسلامی را در معرض فرسایش و خطر قرار می‌دهد.

صدای ناراحتی کشور‌های عربیِ رابطه‌دار با اسرائیل مانند مصر و اردن و حتی امارات در آمده است. تداوم سیاست‌های این دولت، اوضاع را وخیم‌تر کرده و زمینه دوری اسرائیل از کشور‌های عربی و اسلامی و انزوای آن در منطقه را فراهم خواهد کرد. در کنار آن، همگرایی‌های اخیر در کشور‌های اسلامی منطقه، نزدیک شدن بلوک اخوانی و عربستان، تقویت روابط ترکیه و کشور‌های عربی، بازگشت سوریه به جهان عرب و نهایتا تقویت روابط ایران و کشور‌های عربی، همه و همه زمینه انزوای اسرائیل را فراهم می‌نماید.

این فرضیه که اسرائیل در هماهنگی کامل با تحولات منطقه‌ای است، تا چه اندازه موضوعیت دارد و درست است؟

تصور می‌کنم این فرضیه با هدف جلوگیری از فروپاشی توافقات ابراهیم و انزوای اسرائیل در منطقه طراحی شده و عمدتا عملیاتی روانی برای کنترل خسارات اسرائیل در منطقه است. به این معنا که تحولات اخیر در منطقه و همگرایی‌های صورت گرفته، برنامه‌های اسرائیل برای پیشروی در منطقه را با مشکلی اساسی روبرو کرده است و مشاهده این مسئله از سوی بازیگران منطقه‌ای می‌تواند آن‌ها را از اسرائیل دور نماید و حتی توافقات ابراهیم را تحت الشعاع قرار دهد.

برای جلوگیری از وقوع چنین تحول نگران کننده‌ای، یکی از تدابیر اسرائیل این است که تصویر واقع بینانه این تحولات را مخدوش نموده و همگرایی‌ها را در هماهنگی با اسرائیل و سیاست‌های آن نشان دهد. یکی دیگر از تدابیر مربوطه، وادار کردن آمریکائی‌ها به انجام تحرکات دیپلماتیک برای تشویق عربستان به عادی سازی است که در سفر بی نتیجه بلینکن به عربستان صورت گرفت.

این تحرکات و تدابیر و تحلیل‌هایی که در این رابطه منتشر می‌گردد احتمالا با هدف جلوگیری از فروریختن فرآیند صلح در منطقه و نجات توافقات ابراهیم صورت می‌گیرد و منعکس کننده واقعیات منطقه نیست بلکه تلاشی برای روایت سازی و تحریف حقایق با هدف نشان دادن تداوم پیروزی‌های فرضی اسرائیل در منطقه و کنترل تحولات منطقه از سوی این رژیم است.

منبع: فرارو

کلیدواژه: روابط ایران و عربستان تنش زدایی های منطقه ای رژیم اسرائیل دولت نتانیاهو قیمت طلا و ارز قیمت موبایل توافقات ابراهیم تنش زدایی کشور های عربی تنش زدایی ها منطقه ای عادی سازی سیاست ها دو کشور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۷۲۴۴۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

بلومبرگ: عربستان فعالان منتقد اسرائیل را دستگیر می‌کند

یک رسانه آمریکایی گزارش داده عربستان سعودی دستگیری شهروندان منتقد سیاست‌های اسرائیل در فضای مجازی را دستگیر می‌کند. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، وبگاه شبکه خبری بلومبرگ امروز جمعه گزارش داده عربستان سعودی در بحبوحه چراغ سبز برای روابط دیپلماتیک با اسرائیل دستگیری شهروندان به دلیل انتشار مطالبی در فضای مجازی در ارتباط با جنگ در غزه را تشدید کرده است.

طبق این گزارش، بازداشت افراد و محدود کردن آزادی بیان و اظهارنظرهای سیاسی در فضای مجازی که دامنه آن گاه شامل  حال کودکانی که تنها 10 سال سن دارند مسئله‌ای نامعمول  در عربستان نیست، اما به نظر می‌رسد موج جدید دستگیری‌های اخیر ریشه در نگرانی‌های امنیتی‌ای دارند که به «عملیات طوفان‌الاقصی» در 7 اکتبر و اتفاقات مابعد آن مربوط می‌شوند. 

حملات اسرائیل به غزه تاکنون به شهادت بیش از 34 هزار فلسطینی منجر شده و بسیاری از دیگر شهروندان در این منطقه را در معرض نیازهای فوری برای غذا و مسائل درمانی قرار داده است. این اتفاقات باعث ایجاد موجی از انتقادها علیه اسرائیل در جهان عرب و حتی کشورهای غربی از جمله ایالات متحده آمریکا شده است.

عربستان سعودی و متحدان منطقه‌ای این کشور از جمله مصر و اردن نگران هستند که این روند ممکن است موجب آغاز موجی از اعتراضات داخلی در این کشورها شوند. خاطرات خیزش‌های سال 2011 که به «بهار عربی» معروف شد هنوز از یاد بسیاری از حکام عرب نرفته و بسیاری از آنها نگران تکرار آن رویدادها هستند.

منابع نزدیک به عربستان سعودی می‌گویند از جمله افرادی که به تازگی به این دلیل دستگیر شده مدیران یکی از شرکت‌هایی است که جزو پیمانکاران طرح تحول اقتصادی موسوم به «چشم‌انداز 2030» است. گفته می‌شود این فرد بازداشت‌شده دیدگاه‌های خود در خصوص غزه را در فضای مجازی ابراز کرده است.

منابع مورد استناد بلومبرگ گفته‌اند یک چهره رسانه‌ای دیگر که گفته اسرائیل هرگز نباید مورد بخشش قرار گیرد نیز جزو دستگیرشدگان است. فرد دیگری که گفته که رستوران‌های فست‌فود آمریکایی بایستی به دلیل حمایت ایالات متحده از اسرائیل تحریم شوند نیز دستگیر شده است.

یک فرد مطلع از نحوه تفکر حکومت عربستان سعودی موج دستگیری های اخیر را تأیید کرده و دلیل آن را سطح بالای هشدار در عربستان بعد از 7 اکتبر دانسته و گفته حکام سعودی تمایل دارند از اظهارنظرهایی در فضای مجازی که ممکن است امنیت ملی را به خطر بیندازند جلوگیری کنند.

این دستگیری‌ها نشان می‌دهند محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی که به طور غیررسمی اداره کل امور حکومتی در این کشور را در اختیار دارد در صورت تصمیم‌ به عادی‌سازی روابط با اسرائیل هیچ گونه انعطاف‌پذیری و توجه به افکار عمومی نشان نخواهد داد.

احتمال توافق ریاض-واشنگتن بدون عادی‌سازی روابط با اسرائیلوزیر خارجه عربستان: قبل از توقف جنگ در غزه هیچ بحثی درباره عادی‌سازی با اسرائیل نمی‌کنیمرسانه سعودی: تبلیغات آمریکا و اسرائیل درباره عادی‌سازی با عربستان برای تحریف افکار عمومی است

ساعاتی قبل‌تر خبرگزاری رویترز به نقل از منابع مطلع گزارش داده بود دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا در حال نهایی‌سازی توافق امنیتی دوجانبه با عربستان سعودی برای ارائه ضمانت‌های امنیتی و همچنین کمک‌ به برنامه هسته‌ای است و این در حالی است که هنوز چشم‌اندازهای مبهی برای تحقق توافقی جهت عادی‌سازی روابط میان ریاض و تل‌آویو وجود دارد.

دولت آمریکا به ریاست جو بایدن از چند ماه پیش به دنبال میانجی‌گری برای عادی‌سازی روابط میان عربستان سعودی و اسرائیل  در ازای موافقت با توافقی دیگر با عربستان سعودی برای ارائه کمک در زمینه انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای و همچنین ضمانت‌های امنیتی و دفاعی به این کشور خاورمیانه است.

دو منبع مطلع روز پنجشنبه به خبرگزاری رویترز گفته‌اند در پیش‌نویس یک سند، اصول و طرح‌هایی برای احیای تلاش‌های ایالات متحده آمریکا جهت شکل‌دهی به «منطقه ناپایدار خاورمیانه» که بعد از عملیات 7 اکتبر موسوم به «طوفان‌الاقصی» از ریل خارج شدند مشخص شده است.

رویترز نوشته مذاکره‌کنندگان آمریکا و عربستان فعلاً توافق امنیتی دوجانبه میان دو طرف را در اولویت قرار داده‌اند و این توافق قرار است در مرحله بعد، بخشی از بسته گسترده‌تری باشد که به «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر اسرائیل ارائه می‌شود. نتانیاهو آنگاه بایستی در خصوص دادن امتیاز برای برقراری رابطه با عربستان تصمیم بگیرد. 

انتهای پیام/